Auteur: Esme Salomons

Omgaan met complex gedrag is niet makkelijk. Toch is dit problematische gedrag vaak wel te verklaren. Tijdens het REIN Café van 13 oktober waren 24 deelnemers van verschillende aangesloten organisaties van REIN online aanwezig om samen met elkaar in gesprek te gaan over dit onderwerp. Edith Laborus (trainer) en Roos Amersfoort (psycholoog) van Topaz gaven hun visie op complex gedrag. Met meer inzicht in het waarom achter het gedrag en tips hoe hier mee om te gaan kwam er een mooi gesprek op gang. Esme Salomons van REIN was aanwezig en deelt de belangrijkste tips.

Complex gedrag
Wellicht herken je het, cliënten die zorg mijden, roepgedrag vertonen, een dwangstoornis hebben of verbaal en of fysiek agressief zijn? Dit problematische gedrag maakt het werk als verpleegkundige of verzorgende vaak extra lastig. Het kan zelfs overweldigend zijn en ervoor zorgen dat je aan jezelf gaat twijfelen. Tijdens het REIN Café werden wij gestimuleerd om op een andere manier naar dit gedrag te kijken.

Amandelkern
Edith en Roos vertelden meer over de amandelkern, dit is één van de bekendste gebieden in de hersenen. Dit gedeelte van het brein is betrokken bij primaire emoties zoals stress, angst en agressie. Is je amandelkern overactief of uit balans dan heeft dit een grote invloed op hoe je je voelt en welk gedrag je laat zien. De belangrijkste functie van de amandelkern is het ervaren, verwerken en aansturen van emoties. Hoe meer prikkels hoe actiever de amandelkern. Precies hier ligt de link met complex gedrag.

Veiligheid
Voor cliënten zijn veranderingen, onbegrip of onduidelijkheid redenen die leiden tot een overactieve amandelkern met als resultaat een uiting van complex gedrag. De belangrijkste manier om dit deel van de hersenen te kalmeren is de cliënt duidelijk te maken dat er geen acuut gevaar is. De cliënt heeft het nodig zich veilig te voelen. En rust is hierin jouw belangrijkste instrument.

Wat kun je zelf doen?
Edith geeft een paar belangrijke tips:

• Blijf zelf kalm & rustig, alleen dan kan het stressniveau van de cliënt (en wellicht jouzelf) zakken.
• Ken het dossier en levensverhaal van je cliënt. Het helpt je de gedachtegang van je cliënt beter te begrijpen en maakt dat je kunt anticiperen op een situatie.
• Toon begrip voor de situatie die ontstaat en maak echtcontact, via de ogen en/of een handaanraking, de cliënt zal zich veilig voelen bij je en rustiger worden.
• Maak het niet persoonlijk. De cliënt wil er iets mee zeggen en heeft je nodig. Hij of zij voelt zich onveilig. Zie de mens achter de emotionele uitbarsting.
• Wees je bewust van jouw gedrag en wat je uitstraalt. Als jij het spannend vindt, voelt de cliënt dat meteen en zal zijn/haar stressniveau ook omhooggaan. Het is beter even weg te lopen en opnieuw de kamer binnen te treden of een collega om hulp te vragen en vanaf een afstandje indirect in contact te zijn met de cliënt. De gecreëerde afstand brengt jou als medewerker in veiligheid. Deze veiligheid en rust heb jij nodig hebt om je werk goed te doen. Zodra het weer goed voelt kun je het contact overnemen van je collega(s).

Lerend netwerk
Na het inspirerende verhaal van Edith en Roos kwam er een mooi gesprek op gang over het onderwerp. Er werden ervaringen en tips met elkaar uitgewisseld. Hierbij is het inspirerend om te zien hoe zorgprofessionals van diverse organisaties het onderwerp belichten en van elkaar leren. Onderwerpen voor de komende REIN Cafés zijn: welzijn, werkbegeleiding en talentontwikkeling, houd de nieuwsbrief van REIN in de gaten.

Meer weten over complex gedrag?
REIN heeft diverse leeroplossingen rondom complex gedrag en hoe jij kunt omgaan met stress, angst en agressie. Hierbij enkele voorbeelden:

Deze online trainingen vind je in de bibliotheek (boekenkast)

• Probleemgedrag bij ouderen (voor diverse niveaus)
• Agressie in de zorg (voor diverse niveaus)
• Omgaan met agressie
• Wil je zelf minder stress of beter om kunnen gaan met stress, veranderingen of tegenslagen. Dan kun je denken aan de trainingen als Veerkracht, Mindfulness en Stress is fijn.

Deze modules vind je in de REIN-omgeving (prikbord)

• VR module complex gedrag
• REIN Challenge grenzen aangeven